15 lutego 2024 r. weszły w życie przepisy nowelizacji Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego, które modyfikują obecne rozwiązania w zakresie kurateli. Instytucja kurateli ma być bardziej dostosowana do potrzeb i warunków osoby z niepełnosprawnością. 

Celem ustanowienia kuratora jest wsparcie pełnoletniej osoby z niepełnosprawnością przy prowadzeniu określonej sprawy, wszystkich spraw, spraw określonego rodzaju albo załatwieniu określonej sprawy. Tak jak obecnie zakres uprawnień i obowiązków kuratora określa sąd opiekuńczy. Nowe przepisy doprecyzowują, iż kurator dla osoby z niepełnosprawnością jest powołany do jej reprezentowania tylko wtedy, gdy sąd tak postanowi. Sąd opiekuńczy może określić sprawę lub zakres spraw wskazanych w postanowieniu o ustanowieniu kuratora, w których jest on uprawniony do reprezentowania osoby z niepełnosprawnością.

Nowelizacja wskazuje też elementy, które sąd ma uwzględnić przy wyborze osoby kuratora. Kuratorem można ustanowić osobę pełnoletnią, która wyraziła na to zgodę i której kwalifikacje osobiste uzasadniają przekonanie, że będzie należycie wywiązywała się z powierzonych jej obowiązków. Osoba z niepełnosprawnością może wskazać kandydata na kuratora.

Przy wyborze kuratora i określeniu zakresu jego obowiązków oraz uprawnień sąd opiekuńczy uwzględnia w szczególności sposób funkcjonowania osoby z niepełnosprawnością, w tym w zakresie jej funkcji intelektualnych oraz sposobu porozumiewania się z otoczeniem.

Kurator ma za zadanie uzgodnić z osobą z niepełnosprawnością sposób prowadzenia lub załatwienia sprawy i informować tę osobę o podjętych działaniach oraz ich wynikach, tak aby mogła podejmować decyzje i działania odpowiednie do aktualnego stanu sprawy. Ważne jest, że decydentem jest osoba z niepełnosprawnością, ma ona możliwość podejmowania decyzji w swoich sprawach.

Podstawa prawna

Ustawa z dnia 25 lutego 1964 r. Kodeks rodzinny i opiekuńczy (j. t. Dz. U. z 2020 r., poz. 1359; ost. zm. Dz.U. z 2023 r., poz. 1843);

Ustawa z dnia 28 lipca 2023 r. o zmianie ustawy – Kodeks rodzinny i opiekuńczy oraz niektórych innych ustaw (Dz.U. z 2023 r., poz. 1606).

Warszawa, 2 lipca 2024 roku