Zapraszamy do skorzystania z internetowego przewodnika dla osób zadłużonych!

I. CZĘŚĆ OGÓLNA

Nie jesteś w stanie opłacać swoich rachunków. Czynsz, gaz, elektryczność, kredyty, pożyczki od rodziny, od znajomych? Zdajesz sobie sprawę, że sytuacja jest trudna. Nie panujesz nad swoimi finansami, pieniądze przeciekają Ci przez palce, masz długi, czujesz się zagubiony, bezradny, otoczony barierami nie do przebrnięcia. Musisz coś zrobić, wprowadzić jakieś zmiany, uwierzyć w siebie. Jeżeli nie, sytuacja będzie jeszcze trudniejsza. Im wcześniej tym lepiej.

Poradnik, który masz w ręku pomoże Ci zmierzyć się z problemem zadłużenia, chociaż zawarte w nim zagadnienia są przedstawione w sposób zwięzły i uproszczony. Pokaże Ci mianowicie:

–  jak opracować swój budżet domowy, by potem wykorzystać go przy przedstawianiu swoich problemów finansowych osobom, którym jesteś winien pieniądze (swoim wierzycielom),

– jak zdecydować, które długi mają być spłacane w pierwszej kolejności (tzw. długi priorytetowe),

– jak postępować z długami nie-priorytetowymi,

– jak postępować z wierzycielami,

– jakie są konsekwencje niespłacania zadłużeń.

Poradnik pomoże Ci podjąć 5 ważnych kroków w rozwiązywaniu problemu zadłużenia. Każdy z tych kroków zostanie omówiony oddzielnie. Zapoznaj się z nimi po kolei. Jeżeli będziesz chciał przedyskutować je bardziej szczegółowo lub będziesz miał jakieś pytania, skontaktuj się z Biurem Porad Obywatelskich (tel. 22 828 12 95).

Krok 1 –  Przygotuj zestawienie swoich  dochodów

Krok 2  –  Przygotuj zestawienie swoich  wydatków

Krok 3  –  Przyjrzyj się powyższym zestawieniom i zastanów się, czy  możesz poprawić swoją

sytuację

Krok 4  –  Spłacaj w pierwszej kolejności swoje długi priorytetowe

Krok 5 –   Zastanów się/rozważ możliwość spłaty pozostałych długów

Wykonanie tych pięciu kroków i przygotowanie budżetu zajmie Ci trochę czasu, ale pomoże w rozwiązaniu problemu Twojego zadłużenia. Jeżeli masz jakieś pytania dotyczące któregokolwiek z nich, skontaktuj się z Biurem Porad Obywatelskich.

Opracowanie budżetu

Podejmowanie decyzji dotyczących finansów jest wyzwaniem dla każdego, bez względu na poziom dochodów. Opracowanie budżetu będzie pierwszym, niezbędnym krokiem do przejęcia kontroli nad własnymi finansami.

Stworzenie budżetu pomoże Ci:

planować i kontrolować nawyki związane z wydatkami,

ustalić, jakie dokładnie stałe wpływy i wydatki masz co miesiąc,

zrezygnować z niepotrzebnych wydatków

oraz

dokonać ewentualnych oszczędności.

Planowanie budżetu domowego nie jest trudne, choć wymaga koncentracji i wkładu pracy. Musisz jednak:

być uczciwym przed samym sobą i nie omijać żadnych pozycji ani zaniżać wydatków,

być dokładnym: tworzenie budżetu wymaga regularnego odnotowywania wydatków, które, zwłaszcza te drobne, szybko tworzą wysokie kwoty.

Budżet będzie podstawowym narzędziem, które pomoże Ci uporać się z długami. Do jego opracowania skorzystaj z prostego formularza Arkusz dochodów i wydatków (znajdziesz go na końcu części I) i przejdź przez opisane poniżej kroki:

1. Ustal swoje dochody zawsze biorąc pod uwagę dochód netto, czyli dochód po odjęciu obowiązujących podatków i składek na ubezpieczenie społeczne.

2. Stwórz listę stałych zobowiązań, takich jak: czynsz, kredyt, telefon, gaz, energia elektryczna itp.

3. Podsumuj swoje codzienne wydatki, zawierające takie pozycje jak:

wyżywienie, odzież, środki czystości, lekarstwa, transport, itp.

4. Zapisz wydatki na specjalne okazje, takie jak: naprawa sprzętu AGD, remont domu lub mieszkania, wakacje, uroczystości rodzinne itp.

5. Pamiętaj, aby dochody i wydatki obejmowały ten sam okres, na przykład jednego miesiąca i co miesiąc przeglądaj budżet, aktualizując go w zależności od zachodzących zmian.

Jeżeli po podsumowaniu dochodów i wydatków okaże się, że wydajesz więcej niż zarabiasz, zastanów się, jak zmienić tę sytuację. Pomogą Ci w tym poniższe informacje dotyczące szczegółowych czynności zawartych w poszczególnych krokach.

Krok 1 –  Przygotuj zestawienie swoich dochodów

Musisz rozpatrywać sytuację całego swojego gospodarstwa domowego. Jeśli mieszkasz sam/a, to  prowadzisz gospodarstwo jednoosobowe. Jeśli nie, to zsumuj dochody swoje i innych mieszkających z Tobą osób, o ile prowadzicie wspólne gospodarstwo. Uwzględnij wszystkie przychody, jakie masz lub macie w skali jednego miesiąca. Oznacza to, że powinieneś podliczyć przychody z:

pracy wynagrodzenia (wraz z ewentualną premią), umów zlecenia, umów o dzieło itp.),

emerytury,

renty z tytułu niezdolności do pracy/renty rodzinnej,

alimentów,

stypendiów,

zasiłków,

pomocy rodziny i znajomych.

Wszystkie przychody uwzględnij w kwocie netto, czyli takiej, jaką otrzymujesz na rękę.

Krok 2 –   Przygotuj zestawienie swoich wydatków

Aby dobrze przygotować to zestawienie, należy:

zacząć od wymienienia najważniejszych stałych wydatków, takich jak: czynsz, opłaty za media (gaz, woda i elektryczność), telefon, alimenty, itd.,

wykazać wydatki związane z codziennymi potrzebami, takimi jak: pożywienie, odzież, leki,  środki czystości, bilety na przejazdy, itd.,

pamiętać o wydatkach ponoszonych okresowo (kwartalnie, rocznie), np. ubezpieczenie OC samochodu, podręczniki szkolne, wakacje, święta itd.,

? uwzględnić wydatki nieprzewidziane, np. naprawy, uroczystości rodzinne.

Krok 3 –  Przyjrzyj się powyższym zestawieniom i zastanów się, czy możesz poprawić  swoją sytuację

Przeanalizuj swoje wydatki raz jeszcze, zastanów się, które z nich można zmniejszyć, a z których zrezygnować.

Jeśli w dalszym ciągu wydajesz więcej niż uzyskujesz, zastanów się nad zmianą tej sytuacji:

1. Sprawdź, czy korzystasz ze wszystkich przysługujących ci świadczeń, np. z ubezpieczenia społecznego, świadczeń rodzinnych, pomocy społecznej. Szczegółowe informacje na ten temat możesz uzyskać w Biurze Porad Obywatelskich.
2. Zastanów się, czy i ile jesteś w stanie dorobić, nawet jeśli wydaje Ci się to niemożliwe z racji Twojej sytuacji np. niewystarczającego wykształcenia, starszego wieku, choroby, niepełnosprawności. Spróbuj znaleźć chociażby dorywczą pracę. Zgłoś się do Urzędu Pracy, OPS, poczytaj ogłoszenia, powiedz znajomym, że poszukujesz pracy.

Krok 4 –  Spłacaj w pierwszej kolejności swoje  długi priorytetowe

Musisz podjąć decyzję, które z Twoich długów są najważniejsze ze względu na grożące Ci konsekwencje ich niespłacenia.

W poniższej tabeli podano przykładowe konsekwencje niektórych rodzajów zadłużeń:

Rodzaje zadłużeń	Konsekwencje
Mieszkaniowe	Utrata mieszkania Nakaz zapłaty, egzekucja komornicza*
Za media (gaz, energia elektryczna)	Odcięcie mediów Nakaz zapłaty, egzekucja komornicza* Umieszczenie w rejestrach dłużników
Alimentacyjne	Nakaz zapłaty, egzekucja komornicza* Kara pozbawienia wolności Umieszczenie w rejestrach dłużników
Grzywny	Egzekucja komornicza* Zastępcza kara pozbawienia wolności
Kredyty, pożyczki	Egzekucja komornicza* Sprzedaż długu firmom windykacyjnym Umieszczenie w rejestrach dłużników
Dług spadkowy	Nakaz zapłaty, egzekucja komornicza*
Z tytułu poręczeń kredytów, pożyczek	Egzekucja komornicza* Sprzedaż długu firmom windykacyjnym Umieszczenie w rejestrach dłużników

*egzekucja komornicza to zajęcie wynagrodzenia, emerytury, renty, zasiłków, licytacja ruchomości i nieruchomości

Jeśli już wiesz, konsekwencje którego z Twoich zadłużeń są najdotkliwsze, rozpocznij negocjacje z wierzycielami.

Pamiętaj jednak, że pozostali wierzyciele mogą nadal dochodzić zwrotu należności. Bądź z nimi w stałym kontakcie, skontaktuj się również z Biurem Porad Obywatelskich.

Krok 5 ?   Zastanów się /rozważ możliwość spłaty pozostałych długów

Gdy już wiesz, jak postępować z długami priorytetowymi, zajmij się pozostałymi. Sposób postępowania z długami niepriorytetowymi będzie zależał przede wszystkim od tego, ile pieniędzy pozostało Ci po opłaceniu podstawowych wydatków oraz spłacaniu długów priorytetowych.

Jeżeli dysponujesz jeszcze jakąś kwotą, możesz:

– wystąpić do pozostałych wierzycieli z propozycją zmniejszenia wysokości rat,

– rozważyć możliwość zaciągnięcia kredytu konsolidacyjnego, obejmującego wszystkie zadłużenia.

Jeżeli nie pozostały Ci żadne środki finansowe, ale przewidujesz, że w najbliższym czasie Twoja sytuacja finansowa się poprawi, możesz: przedstawić swoją sytuację wierzycielom i wystąpić z propozycją odroczenia terminów płatności.

Jeżeli nie pozostały Ci żadne środki finansowe i w najbliższym czasie Twoja sytuacja finansowa nie ulegnie poprawie, pozostaje Ci:

– wystąpić do wierzycieli o umorzenie Twoich długów,

– wystąpić do sądu o ogłoszenie upadłości konsumenckiej.

Uwaga!

Nie każdy może ogłosić upadłość. Jest to procedura bardzo skomplikowana. Informacje na temat upadłości znajdziesz w części II poradnika.

Zapamiętaj !!!

Jeśli masz kłopoty z regulowaniem swoich należności koniecznie poinformuj o tym swoich wierzycieli. Zrób to jak najszybciej. Napisz do nich, zadzwoń lub spotkaj się z nimi, powiedz im o swoich problemach i pokaż opracowane przez siebie zestawienie dochodów i wydatków.

Oni nie zdają sobie sprawy z sytuacji, w jakiej się znalazłeś. Przedstaw im konkretną propozycję spłaty zadłużenia. Nie proponuj czegoś, z czego nie będziesz mógł się wywiązać. Musisz zdawać sobie sprawę, że w większości przypadków mała, ale regularna spłata jest lepsza aniżeli jej brak. Przede wszystkim spłacaj długi priorytetowe. W przypadku kilku wierzycieli, staraj się uzgodnić spłaty ze wszystkimi. Twoje uczciwe przedstawienie sprawy może spowodować korzystne dla Ciebie rozwiązanie.

Przestrzegaj następujących zasad:

1. Nie ignoruj problemu. Sam nie zniknie. Im szybciej zaczniesz go rozwiązywać, tym lepiej.
2. Nie podejmuj decyzji o pożyczeniu pieniędzy na spłatę istniejących długów przed zasięgnięciem porady u specjalisty.
3. Upewnij się, czy korzystasz ze wszystkich przysługujących Ci świadczeń.
4. Skontaktuj się jak najszybciej ze swoimi wierzycielami (napisz do nich, zadzwoń lub się spotkaj), powiedz im o swoich problemach i pokaż opracowany przez siebie budżet.
5. Najpierw uporaj się ze swoimi długami priorytetowymi, np. czynszowymi, które grożą utratą mieszkania.
6. Wykorzystaj ten poradnik w celu przedstawienia rozsądnej propozycji spłaty swoich zadłużeń. Pamiętaj, że wierzyciele wolą, gdy będziesz im spłacał mniejsze kwoty, niż nic. Skorzystaj ze wzoru listu zamieszczonego poniżej.
7. Skontaktuj się z każdym, któremu jesteś winien pieniądze. Jeżeli będziesz próbował porozumieć się tylko z wybranymi wierzycielami, możesz wpaść w kolejne kłopoty.
8. Jeżeli reprezentant wierzyciela, z którym rozmawiasz na temat długów nie chce Ci pomóc, skontaktuj się z kimś na wyższym stanowisku.
9. Nie zaprzestawaj prób uzyskania porozumienia z wierzycielem: nawet jeżeli okaże się to bardzo trudne, nie poddawaj się.
10. Reaguj na wszelkie otrzymywane pisma (od wierzycieli, z sądu), dostarczaj wszystkich wymaganych informacji, uczestnicz w rozprawach.
11. Zachowuj kopie wszystkich otrzymywanych i wysyłanych pism.

Przede wszystkim pamiętaj, że możesz zawsze skorzystać z bezpłatnej pomocy Biura Porad Obywatelskich, w którym uzyskasz poradę, w jaki sposób możesz poradzić sobie ze swoim problemem.

WZORY:

Wzór listu do banku z wnioskiem o odroczenie terminu płatności rat

Arkusz dochodów i wydatków

Przy tworzeniu tej części poradnika korzystaliśmy z doświadczeń naszego partnera brytyjskiego – Brent Citizens Advice Bureau z siedzibą w Londynie.

II. CZĘŚĆ – Upadłość konsumencka

Czy to rozwiązanie dla Ciebie?

Jeśli masz długi, których nie jesteś w stanie spłacić, a Twoje zobowiązania finansowe ciągle rosną być może warto przyjrzeć się rozwiązaniu, którym jest upadłość konsumencka.

Upadłość konsumencka została wprowadzona na mocy ustawy z dnia 5 grudnia 2008r. o zmianie ustawy prawo upadłościowe i naprawcze oraz ustawy o kosztach sądowych w sprawach cywilnych. Ustawa weszła w życie 31 marca 2009r. Przepisy regulujące kwestię upadłości konsumenckiej można znaleźć w Art. 491(1). – Art. 491(12) ustawy z dnia 28 lutego 2003 r. Prawo upadłościowe i naprawcze.

Upadłość konsumencką może ogłosić osoba fizyczna, która popadła w kłopoty finansowe wyłącznie w wyniku wyjątkowych, niezależnych od siebie zdarzeń losowych np. choroby, wypadku, niezawinionej przez siebie utraty pracy, kradzieży.

Nie ogłosisz upadłości jeśli:

– nie masz wystarczającego majątku na koszty sprawy sądowej (opłata sądowa, koszty syndyka oraz spłata chociaż części zobowiązań);

– brałeś kolejne kredyty/pożyczki będąc już niewypłacalnym;

– popadłeś w długi z powodu uzależnienia;

– zostałeś dyscyplinarnie zwolniony z pracy lub dobrowolnie z niej zrezygnowałeś (także na podstawie porozumienia stron);

– w ciągu ostatnich 10 lat umorzono Ci mandat karny albo odsetki od zaległości podatkowych.

Jeśli spełniasz warunki do ogłoszenia upadłości pamiętaj, że:

1. Złożenie wniosku kosztuje 200zł, ale koszt całej sprawy jest dużo wyższy, gdyż składają się nań (koszty syndyka, przynajmniej częściowa spłata wierzycieli).

2. Stracisz cały swój majątek w tym mieszkanie.

3. Jeżeli w skład masy upadłości wchodzi lokal mieszkalny albo dom jednorodzinny, w którym zamieszkuje upadły, z sumy uzyskanej z jego sprzedaży wydziela się upadłemu kwotę odpowiadającą przeciętnemu czynszowi najmu lokalu mieszkalnego za okres dwunastu miesięcy.

III. CZĘŚĆ – Rejestry bankowe

Istnieją różne rejestry, które gromadzą informację o klientach banków, o ich historii kredytowej o niespłaconych zobowiązaniach. Podstawowe dwa rejestry, z którymi najczęściej mogą spotkać się klienci banków to Bankowy Rejestr oraz Biuro Informacji Kredytowej.

Bankowy Rejestr

Bankowy Rejestr prowadzony jest przez Związek Banków Polskich i ma na celu ochronę banków przed niesolidnymi klientami. Jeśli więc mamy zaległości wobec banku możemy spodziewać się umieszczenia w takim rejestrze i trudności w uzyskaniu kolejnego kredytu czy pożyczki bankowej.

Do Bankowego Rejestru mogą być wpisane osoby:

– których zaległości wynoszą minimum 200 zł

– świadczenie jest wymagalne od co najmniej 60 dni

– upłynął co najmniej miesiąc od wysłania przez bank listem poleconym wezwania do zapłaty, zawierającego ostrzeżenie o zamiarze wpisania do Bankowego Rejestru.

Biuro Informacji Kredytowej BIK

BIK gromadzi, przechowuje oraz przetwarza informacje o aktualnych zobowiązaniach oraz historii kredytowej klientów banków i Spółdzielczych Kas Oszczędnościowo-Kredytowych.

Dane gromadzone w BIK dotyczą zarówno klientów indywidualnych jak i przedsiębiorców.

W odróżnieniu od Bankowego Rejestru w BIK gromadzone są zarówno pozytywne jak i negatywne informacje o klientach banków i SKOK.

Jeśli sumiennie spłacamy swoje zobowiązania, nie mamy żadnych zaległości bankowych, zamieszczenie informacji o nas w BIK nie jest żadnym zagrożeniem. Więc przeciwnie – pokazuje naszą pozytywną historię i jest dowodem na to, że jesteśmy rzetelnymi klientami, a wtedy łatwiej uzyskać kredyt czy pożyczkę.

Każdy z nas raz na pół roku może otrzymać bezpłatnie z BIK raport na swój temat. Szczegółowe informacje zawarte są na stronie www.bik.pl

Poradnik stworzony w ramach projektu zrealizowanego przy dofinansowaniu z Krajowego Programu Operacyjnego Fundusz Inicjatyw Obywatelskich